28 સપ્ટેમ્બર, 1907 ના રોજ બંગા, પંજાબ (હવે પાકિસ્તાનમાં) માં જન્મેલા ભગત સિંહ ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના એક મહત્વપૂર્ણ અને પ્રેરણાત્મક ક્રાંતિકારી હતા. યુવાનીમાં જ તેઓ દેશભક્તિ અને બ્રિટિશ શાસનથી મુક્તિની ભાવનાથી પ્રભાવિત થયા હતા.
1919 ના જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડ અને લાલા લજપત રાયના મૃત્યુ જેવી ઘટનાઓ ભગતસિંહના મન પર ઊંડી છાપ છોડી ગઈ. આ ઘટનાઓએ તેમને બ્રિટિશ શાસન સામે લડવા અને ભારતને સ્વતંત્ર કરવા માટે પ્રેર્યા.
તેઓ 1923માં હિન્દુસ્તાન રિપબ્લિકન એસોસિએશન (HRA) ના સભ્ય બન્યા, જે 1928માં હિન્દુસ્તાન સોશિયલિસ્ટ રિપબ્લિકન એસોસિએશન (HSRA) માં ફેરવાયું. HSRAનો ઉદ્દેશ્ય બ્રિટિશ શાસનથી ભારતને મુક્ત કરવા માટે સશસ્ત્ર ક્રાંતિ કરવાનો હતો.
1928 માં, ભગતસિંહે અને રાજગુરુએ બ્રિટિશ પોલીસ અધિકારી જ્હોન સોન્ડર્સની હત્યા કરી.
આ હત્યાનો બદલો લેવા માટે બ્રિટિશ સરકારે ભગતસિંહ, રાજગુરુ અને સુખદેવને ફાંસીની સજા આપી.
23 માર્ચ, 1931 ના રોજ ભગતસિંહ, રાજગુરુ અને સુખદેવને લાહોર જેલમાં ફાંસી આપવામાં આવી.
ભગતસિંહના કેટલાક પ્રખ્યાત વાક્યો:
“મેં દેશની સેવા કરવાનું નક્કી કર્યું છે. મારા દેશ માટે મરવાનું મારા માટે ગૌરવની વાત છે.”
“ક્રાંતિ એ માનવતાનો શ્વાસ છે.”
“જ્યાં સુધી અમે અમારા દેશને સ્વતંત્ર નહીં કરીએ ત્યાં સુધી અમે શાંતિથી બેસી શકીશું નહીં.”
ભગતસિંહ ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના એક મહત્વપૂર્ણ ક્રાંતિકારી હતા જેમના બલિદાન અને દેશભક્તિ આજે પણ ભારતીયો માટે પ્રેરણા સ્ત્રોત છે.
ભગતસિંહ વિશે પ્રશ્નો અને જવાબો
૧. ભગતસિંહ કોણ હતા?
ભગતસિંહ એક ભારતીય ક્રાંતિકારી, સમાજવાદી અને નાસ્તિક હતા જેમણે ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.
૨. ભગતસિંહનો જન્મ ક્યારે અને ક્યાં થયો હતો?
ભગતસિંહનો જન્મ ૨૮ સપ્ટેમ્બર, ૧૯૦૭ ના રોજ બંગા, પંજાબ (હવે પાકિસ્તાન) માં થયો હતો.
૩. ભગતસિંહના પરિવાર વિશે શું?
ભગતસિંહ શીખ પરિવારમાંથી આવતા હતા જે ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં સક્રિય હતા. તેમના પિતા કિશન સિંહ પણ ક્રાંતિકારી હતા.
૪. ભગતસિંહ ક્રાંતિકારી બનવા માટે પ્રેરિત કેવી રીતે થયા?
૧૯૧૯ ના જલિયાવાલા બાગ હત્યાકાંડ અને લાલા લજપત રાયના મૃત્યુથી ભગતસિંહ ખૂબ પ્રભાવિત થયા અને બ્રિટિશ શાસન સામે લડવાનો નિર્ણય કર્યો.
૫. ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં ભગતસિંહની ભૂમિકા શું હતી?
ભગતસિંહે બ્રિટિશ અધિકારીઓની હત્યા, બોમ્બ ધડાકા અને ભારત છોડો આંદોલન સહિત અનેક ક્રાંતિકારી પ્રવૃત્તિઓમાં ભાગ લીધો હતો.
૬. કાકોરી કાવતરું શું હતું અને ભગતસિંહ તેમાં કેવી રીતે સંડોવાયેલા હતા?
કાકોરી કાવતરું એ ૧૯૨૫ માં બ્રિટિશ સરકારના ખજાનાને લૂંટવાનો ક્રાંતિકારીઓનો પ્રયાસ હતો. ભગતસિંહ આ યોજનાનો મુખ્ય સૂત્રધાર હતા.
૭. ભગતસિંહે સેન્ટ્રલ લેજિસ્લેટિવ એસેમ્બલીમાં બોમ્બ કેમ ફેંક્યો?
૮ એપ્રિલ, ૧૯૨૯ ના રોજ ભગતસિંહે બ્રિટિશ સરકારના દમનકારી કાયદાઓનો વિરોધ કરવા માટે સેન્ટ્રલ લેજિસ્લેટિવ એસેમ્બલીમાં બોમ્બ ફેંક્યો હતો.
૮. ભગતસિંહને કોર્ટમાં કેમ ફાંસીની સજા सुनाई गई?
ભગતસિંહને બ્રિટિશ પોલીસ અધિકારી જ્હોન સોન્ડર્સની હત્યાનો દોષી ઠેરવીને ફાંસીની સજા सुनाई गई હતી.
૯. ભગતસિંહનું મૃત્યુ ક્યારે અને કેવી રીતે થયું?
૨૩ માર્ચ, ૧૯૩૧ ના રોજ ભગતસિંહ, રાજગુરુ અને સુખદેવને ફાંસી ની સજા આપવામાં આવી હતી.
ભગતસિંહ: ટ્રાયલ, હિંસા, ભૂખ હડતાલ અને લાહોર ષડયંત્ર કેસ
ટ્રાયલ દરમિયાન ભગતસિંહ દ્વારા લગાવવામાં આવેલા નારા:
- “ઇન્કલાબ ઝિંદાબાદ!” (ક્રાંતિ લાંબો જીવ)
- “સામ્રાજ્યવાદ કા નાશ હો!” (સામ્રાજ્યવાદ સાથે નીચે)
- “મેં ભારત માટે ફાંસીનો ફંદો ચુંબન કરવાનું નક્કી કરી લીધું છે!”
- “અમે શહીદ થઈશું, પણ અમારો દેશ જીવશે!”
સ્વતંત્રતા હાંસલ કરવા માટે હિંસા અંગે ભગતસિંહનું વલણ:
- ભગતસિંહ બ્રિટિશ જુલમીઓ સામે સશસ્ત્ર સંઘર્ષની આવશ્યકતામાં માનતા હતા.
- તેઓ અંધાધૂંધ હિંસાની ટીકા કરતા હતા અને બ્રિટિશ સત્તાના પ્રતીકો સામે લક્ષિત ક્રિયાઓની હિમાયત કરતા હતા.
ભૂખ હડતાલનો ઉપયોગ:
- ભગતસિંહ અને તેમના સાથી કેદીઓ વધુ સારી સારવારની માંગ કરવા અને જેલમાં અમાનવીય પરિસ્થિતિઓ સામે વિરોધ કરવા ભૂખ હડતાળ પર ઉતર્યા હતા.
- 1929માં, ભગતસિંહે 63 દિવસની ભૂખ હડતાળ કરી હતી જેના કારણે તેમની તબિયત ખૂબ જ ખરાબ થઈ ગઈ હતી.
લાહોર ષડયંત્ર કેસમાં ભગતસિંહની ભૂમિકા:
- ભગતસિંહ પર લાહોર ષડયંત્ર કેસમાં સંડોવણીનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો હતો.
- આ કેસમાં તેમના અને તેમના સહયોગીઓ પર બ્રિટિશ અધિકારીઓની હત્યા કરવાની યોજના બનાવવાનો આરોપ હતો.
લાહોર ષડયંત્ર કેસનું પરિણામ:
- ભગતસિંહ, રાજગુરુ અને સુખદેવને જોન સોન્ડર્સની હત્યામાં તેમની સંડોવણી બદલ મૃત્યુદંડની સજા ફટકારવામાં આવી હતી.
- 23 માર્ચ, 1931ના રોજ તેમને ફાંસી આપવામાં આવી હતી.
ભગતસિંહને સમર્પિત કેટલાંક સ્મારકો અને સન્માનો શું છે?
પંજાબમાં શહીદ ભગત સિંહ મ્યુઝિયમ અને દિલ્હીમાં શહીદ ભગત સિંહ કોલેજ સહિત અનેક સ્મારકો તેમના માનમાં સ્થાપિત કરવામાં આવ્યા છે. વધુમાં, અસંખ્ય શેરીઓ અને સંસ્થાઓ તેમના નામ ધરાવે છે.
ભારતીય લોકપ્રિય સંસ્કૃતિમાં ભગત સિંહને કેવી રીતે યાદ કરવામાં આવે છે?
ભગત સિંહને ભારતીય સાહિત્ય, ફિલ્મો અને સંગીતમાં રાષ્ટ્રીય નાયક અને બહાદુરી અને બલિદાનના પ્રતીક તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
સમકાલીન ભારતમાં ભગતસિંહના વિચારોની સુસંગતતા શું છે?
ભગતસિંહના બિનસાંપ્રદાયિકતા, સમાજવાદ અને દેશભક્તિના વિચારો લોકોને અન્યાય અને અત્યાચાર સામેની લડાઈમાં પ્રેરણા આપતા રહે છે.
શું છે ભગતસિંહનો વારસો?
ભગતસિંહનો વારસો એ એક નિર્ભય ક્રાંતિકારીનો છે જેણે પોતાના દેશની આઝાદી માટે પોતાના જીવનનું બલિદાન આપ્યું હતું. તે હિંમત, દેશભક્તિ અને ન્યાય માટેના સંઘર્ષનું કાયમી પ્રતીક છે.
ભગતસિંહની શહાદતની ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળ પર અસર:
ભગતસિંહ, રાજગુરુ અને સુખદેવની 23 માર્ચ, 1931 ના રોજ ફાંસીએ લટકાવવામાં આવી હતી તે ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળમાં એક મહત્વપૂર્ણ ઘટના હતી. તેમની શહાદત ભારતીયોમાં ભારે ગુસ્સો અને ઉદાસી ફેલાવવામાં કારણભૂત બની હતી.
ભગતસિંહની શહાદતની ચળવળ પર ઘણી અસરો થઈ હતી:
- પ્રેરણા: ભગતસિંહના બલિદાને ઘણા ભારતીયોને આઝાદીની લડતમાં જોડાવા માટે પ્રેરણા આપી હતી. તેમનો દેશભક્તિ અને બ્રિટિશ શાસન સામેની ડહાપણ ભારતીય યુવાનો માટે પ્રેરણા સ્ત્રોત બની ગયા.
- રાષ્ટ્રીય એકતા: ભગતસિંહ, રાજગુરુ અને સુખદેવ 각각 અલગ અલગ ધર્મો (શીખ, હિન્દુ અને બ્રાહ્મણ) માંથી આવતા હતા. તેમની શહાદતે ભારતીયોમાં રાષ્ટ્રીય એકતા અને ભાઈચારાની ભાવના જગાડી હતી.
- રાજકીય ચેતના: ભગતસિંહની શહાદતે ભારતીયોમાં રાજકીય ચેતના વધારવામાં મદદ કરી હતી. તેમણે બ્રિટિશ શાસનના અન્યાય અને શોષણ સામે લડવા માટે લોકોને એક કર્યા.
- આંતરરાષ્ટ્રીય ટેકો: ભગતસિંહની શહાદતે ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળને આંતરરાષ્ટ્રીય ટેકો મેળવવામાં મદદ કરી હતી. તેમના બલિદાને વિશ્વભરના લોકોનું ધ્યાન ભારતની સ્વતંત્રતાની લડત તરફ ખેંચ્યું.
ભગતસિંહ ભારતીય સ્વતંત્રતા ચળવળના શહીદ હતા. તેમની શહાદત ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં એક મહત્વપૂર્ણ વળાંક હતી અને તેમના બલિદાને ભારતને આઝાદી મેળવવામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.
